Słownik R

A B Ć D E F G H I J K L Ł M N O P R S Ś T U V W Z Ź Ż

RABATKOWA, -ej – ulica na Teofilowie wytyczona i nazwana w 1984 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rabatka 'pas ziemi obsadzony roślinami ozdobnymi’.

Mariana RACIBORSKIEGO – ulica na terenie Nowosolnej wytyczona i nazwana w 1991 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Marian Raciborski, 1863-1917, profesor, botanik, pionier ruchu ochrony przyrody w Polsce.

RACJONALIZATORÓW – ulica na Bałutach wytyczona pod nową zabudowę w 1955 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika racjonalizator 'autor pomysłu usprawniającego pracę’.

RACŁAWICKA, -ej – ulica na Chojnach, wschodnia przecznica Rzgowskiej, po włączeniu do miasta zachowała swoją nazwę. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy miejscowej Racławice 'wieś w Kieleckiem; miejsce zwycięstwa T. Kościuszki nad wojskami rosyjskimi w 1794 r.’.

*RACŁAWICKA, -ej – nazwa nadana w 1930 r. prywatnej ulicy obecnej na planie w 1921 r. bez nazwy. W 1946 r. przemianowana na → Zyndrama. ♦ Nazwa upamiętniająca: Racławice, wieś w woj. świętokrzyskim, miejsce zwycięskiej bitwy powstańców kościuszkowskich w 1794 r.

**RACŁAWICKA, -ej – ulica o tej nazwie widoczna jest na planie z 1910 r. jako równoległa do Kunitzera (Niciarnianej), później zniknęła zapewne pod zabudową fabryczną i przyfabryczną. ♦ Nazwa upamiętniająca: Racławice, wieś w woj. świętokrzyskim, miejsce zwycięskiej bitwy powstańców kościuszkowskich w 1794 r.

RADAROWA, -ej – ulica na Nowym Złotnie, wytyczona i nazwana w 1986 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika radar 'urządzenie radiolokacyjne stosowane w nawigacji morskiej, lotniczej itp.’. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach dotyczących wojskowości.

Andrzeja RADKA – ulica na Teofilowie wytyczona i nazwana w 1994 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od imienia i nazwiska bohatera powieści S. Żeromskiego Syzyfowe prace. Ulica położona na osiedlu im. S. Żeromskiego, gdzie większość ulic ma nazwy inspirowane twórczością pisarza.

Heleny RADLIŃSKIEJ – ulica na Dołach wytyczona w 1981 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Helena Radlińska, 1879-1954, twórczyni pedagogiki społecznej w Polsce. Po II Wojnie Światowej związana z UŁ.

RADŁOWA, -ej – ulica na Bałutach znana od 1930 r. jako → Błękitna. W 1946 r. przemianowana. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika radło 'narzędzie służące do robienia bruzd przy uprawie roślin okopowych’.

*RADOGOSKA, -ej – ♦ Nazwa uzasadniona terenowo; ulica wytyczała granice między Łodzią a Radogoszczem; → Sowińskiego.

RADOMSKA, -ej – ulica wytyczona w latach 20. XIX w. jako przecznica ul. Zarzewskiej. Nazwana na początku XX w. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy Radom 'miasto nad rzeką Mleczną w woj. mazowieckim’; zbliżona tematycznie do nazw sąsiednich ulic pochodnych od nazw miejscowości.

RADOSNA, -ej – ulica na Chojnach istniejąca pierwotnie jako Hoża, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, nawiązująca znaczeniowo do poprzedniej nazwy, utworzona od przymiotnika radosny 'budzący lub okazujący radość’.

RADOWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Skłodowskiej-Curie, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa nawiązująca znaczeniowo do poprzedniej nazwy (Maria Skłodowska-Curie, odkrywczyni radu), utworzona od rzeczownika rad 'pierwiastek chemiczny’.

RADUŃSKA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Sosnowa, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia.

RADWAŃSKA, -ej – zachodnia przecznica ul. Piotrkowskiej widoczna na planie w 1827 r. jako → Brzeźna prowadząca od ul. Długiej (obecnej Gdańskiej) do Sienkiewicza. Od 1863 r. zachodnia część Brzeźnej przemianowana na Radwańską. W 1947 r. zyskała imię gen. Karola → Świerczewskiego. W 1990 r. przywrócona dawna nazwa. ♦ Nazwa upamiętniająca: Michał Radwański lub Radwan, w latach 1835-1846 był komisarzem obwodu łęczyckiego. Wtedy Łódź dostała prawa miasta gubernialnego (1841); za jego wstawiennictwem rozpoczęto w Łodzi budowę szkoły realnej z polskim językiem wykładowym.

**RADZIECKA, -ej – ulica na Sikawie, po włączeniu do miasta w 1945 r. zachowała swoją nazwę. W 1977 weszła w skład ul. Beskidzkiej. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od przymiotnika radziecki 'należący do rady, dotyczący rady miejskiej’.

*RADZYMIŃSKA, -ej – ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy miejscowej Radzymin; → Pstrowskiego.

RAFOWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Sienkiewicza, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rafa 'skała podwodna leżąca na małej głębokości lub nieco wystająca nad wodę’.

RAJDOWA, -ej – ulica osiedlowa na Retkini wytyczona i nazwana w 1974 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rajd 'impreza turystyczna lub zawody sportowe polegające na przebyciu określonej trasy w wyznaczonym czasie według regulaminu’. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach związanych ze sportem.

RAJSKA, -ej – ulica na Żubardziu znana pod tą nazwą od 1930 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia o charakterze metaforycznym, utworzona od rzeczownika raj 'kraina szczęśliwości’.

*RAJTERA – ♦ Nazwa uzasadniona terenowo: Rajter lub Reiter, właściciel terenów; → Urzędnicza.

RAKIETOWA, -ej – ulica na Retkini początkowo bezimienna została nazwana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rakieta 'przyrząd do odbijania piłki w tenisie’. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach związanych ze sportem.

**RAKOWA, -ej – niewielka uliczka na Polesiu powstała w 1930 r. Zniknęła w latach 60. XX w. pod elektrociepłownią ECII. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rak 'skorupiak’.

RASZYŃSKA, -ej – ulica na Sikawie, po włączeniu do miasta w 1945 r. zachowała swoją nazwę. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy miejscowej Raszyn 'wieś koło Warszawy; miejsce bitwy armii Księstwa Warszawskiego z wojskami austriackimi w 1809 r.’.

Macieja RATAJA – ulica na terenie dawnej wsi Sąsieczno wytyczona i nazwana w 1988 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Maciej Rataj, 1884-1940, działacz ludowy, publicysta, marszałek Sejmu w latach 1922-1928.

RATAJSKA, -ej – ulica na terenie Kałów istniejąca pierwotnie jako Szeroka, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rataj 'folwarczny pracownik najemny, parobek’. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach związanych z rolnictwem.

**RAWICKA, -ej – ulica na Bałutach, północna przecznica Drewnowskiej. Znana na początku XX w. jako → Przy Drewnowska, przemianowana w 1936 r. Zniknęła w latach 60. XX w. pod nową zabudową. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy Rawicz 'miasto w woj. wielkopolskim’.

RAWSKA, -ej – niewielka ulica na terenie dawnej osady prządków lnu zwanej Szlezyng, na planach od 1910 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia: Rawa Mazowiecka 'miasto w woj. łódzkim’; zbliżona tematycznie do nazw sąsiednich ulic pochodnych od nazw miejscowości.

**RAWSKA, -ej – niewielka ulica na Dołach znana od 1921 r. W latach 80. XX w. zniknęła pod nową zabudową. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo, utworzona od nazwy Rawa Mazowiecka, 'miasto w woj. łódzkim’.

RĄBIEŃSKA, -ej – ulica na Grabieńcu, po włączeniu do miasta w 1945 r. zachowała nazwę. W 1988 r. została przedłużona w kierunku zachodnim. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy miejscowej Rąbień.

REDOWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej wytyczona i nazwana w 1967 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika reda 'obszar wodny przed wejściem do portu morskiego do kotwiczenia statków oczekujących na wprowadzenie do portu’. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach związanych z żeglugą.

REDUTA, -y – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Ordona, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa nawiązująca znaczeniowo do poprzedniej nazwy przez skojarzenie z tytułem utworu Adama Mickiewicza Reduta Ordona. Opowiadanie adiutanta.

REGATOWA, -ej – ulica na Rokiciu wytyczona i nazwana w 1967 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika regaty 'zawody, wyścigi na wodzie jachtów, łodzi, kajaków itp.’.

Tadeusza REGERA – ulica na Rokiciu, po włączeniu do Łodzi w 1945 r. zachowała nazwę. ♦ Nazwa upamiętniająca: Tadeusz Reger, 1872-1938, działacz socjalistyczny na Śląsku Cieszyńskim.

REGLOWA, -ej – ulica na Sikawie istniejąca pierwotnie jako Reymonta, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika regle 'w Tatrach: strome zalesione partie gór o wysokości 1000-1500 m’. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach związanych z nazewnictwem górskim.

Mikołaja REJA – niewielka przecznica Wojska Polskiego odchodząca na północ. Istniała już w 1913 r. pod nazwą → Stanisława. Przemianowana w 1920 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Mikołaj Rej, 1505-1569, pierwszy wybitny pisarz polski tworzący w języku polskim.

REJONOWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Śródmiejska, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rejon 'określony teren, okręg’.

Tadeusza REJTANA – ulica na Rokiciu w 1913 r. widoczna pod nazwą Stare Rokicie, w 1921 r. już jako → Żórawia, od 1930 Rejtana. ♦ Nazwa upamiętniająca: Tadeusz Rejtan, 1742-1780, uczestnik Konfederacji Barskiej. Ostro protestował przeciwko zatwierdzeniu traktatu rozbiorowego.

Park im. Tadeusza REJTANA – powstał w 2002 r. na terenie dawnego cmentarza ewangelicko-augsburskiego. Obejmuje obszar ok. 7,1 ha. Początkowo bez nazwy; potocznie w literaturze nazywany bywał: park Nowe Rokicie, park Przy Pięknej. Nazwa nadana w 2009 r. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo; park przylega do ulicy Rejtana.

RELAKSOWA, -ej – ulica na terenie Andrzejowa wytyczona i nazwana w 2002 r. ♦ Nazwa z terenowym uzasadnieniem, utworzona od rzeczownika relaks 'odpoczynek, odprężenie psychiczne i fizyczne’. Ulica położona jest w pobliżu terenów zielonych.

Rajmunda REMBIELIŃSKIEGO – ulica równoległa do Radwańskiej znana od 1913 r. jako → Nowo-Radwańska. Przemianowana w 1932 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Rajmund Rembieliński, 1775-1841, działacz polityczny i gospodarczy Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego; twórca Łodzi przemysłowej.

RENESANSOWA, -ej – ulica na terenie Łagiewnik wytyczona i nazwana w 1985 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika renesans 'styl w sztuce XVI w. nawiązujący do kultury starożytnej’. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.

RENTOWNA, -ej – ulica na Chojnach istniejąca pierwotnie jako Obywatelska, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, metaforyczna, utworzona od przymiotnika rentowny 'przynoszący zysk, dochód, opłacalny’.

RETKIŃSKA, -ej – na początku XX w. droga biegnąca do wsi Retkinia. Po włączeniu wsi w granice miasta stała się jedną z głównych arterii komunikacyjnych osiedla Retkinia. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo.

RETMAŃSKA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Przybyszewskiego, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika retman 'starszy flisak, odpowiedzialny za stan i transport tratew na rzece’. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach związanych z żeglugą.

REWOLUCJI 1905 r. – część biegnącej od ul. Piotrkowskiej na wschód dawnej ulicy granicznej zamykającej od południa osadę sukienników wytyczonej w 1821 r. Ulica w całości nosiła nazwę → Południowej. Od 1863 r. nazwa ul. Południowa pozostała przy wschodniej części, zaś przeciwległy odcinek zyskał nazwę ul. → Zawadzkiej. W 1955 r. w 50. rocznicę toczonych na ul. Południowej walk z Kozakami i żandarmerią carską przemianowana została na → Barykad 1905 r., a po kilku miesiącach na Rewolucji 1905 r. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo: Rewolucja 1905-1907, część rosyjskiej rewolucji burżuazyjno-demokratycznej.

Władysława REYMONTA – ulica w Rudzie Pabianickiej, po włączeniu do Łodzi w 1945 r. zachowała nazwę. ♦ Nazwa upamiętniająca: Władysław Reymont właściwie: Stanisław Władysław Rejment, 1867-1925, pisarz laureat nagrody Nobla.

Park im. Władysława Stanisława REYMONTA – założony przez Ludwika Geyera w poł. XIX w. na terenie jego zabudowań mieszkalno-fabrycznych. Centralne miejsce zajmuje staw na Jasieniu wykorzystywany też do celów produkcyjnych. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo; park znajduje się w pobliżu placu Reymonta.

Plac im. Władysława Stanisława REYMONTA – wytyczony w 1825 r. jako rynek dla nowej osady Łódka. Otrzymał wówczas nazwę → Górny Rynek. Odkąd zamieszkał przy nim Ludwik Geyer zaczęto go nazywać Rynkiem → Geyera (od 1843 r.). W 1904 r. przestał być placem targowym i został zamieniony na skwer. W 1925 r., tuż po śmierci Reymonta, uczyniono go patronem placu. W 1976 r. ustawiono tu pomnik pisarza. Obecnie plac o pow. 0,66 ha pełni głównie funkcję komunikacyjną. ♦ Nazwa upamiętniająca: Władysław Stanisław Reymont, 1867-1925, pisarz, laureat Nagrody Nobla z 1924 r., autor licznych utworów literackich; nominacja motywowana jest faktem, iż w Ziemi obiecanej akcja toczy się w Łodzi.

REZEDOWA, -ej – ulica na Żabieńcu, po włączeniu do miasta w 1945 r. zachowała swą nazwę. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rezeda 'roślina o drobnych zielonawych lub żółtawych kwiatach’.

*ROBERTA – ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od imienia męskiego Robert; → Górnicza.

ROBOTNICZA, -ej – ulica na Marysinie istniejąca od 1945 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika robotnik 'pracownik najemny wykonujący głównie pracę fizyczną, utrzymujący się z płacy’; nazwa honoruje klasę społeczną dominującą wśród mieszkańców Łodzi.

**ROBOTNICZA, -ej – południowa przecznica ul. Drewnowskiej widoczna w 1921 r. Zniknęła w 1933 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika robotnik 'pracownik najemny wykonujący głównie pracę fizyczną, utrzymujący się z płacy’.

ROCZNICOWA, -ej – ulica na Rokiciu wytyczona i nazwana w 2005 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, metaforyczna, utworzona od rzeczownika rocznica 'dzień przypadający w rok lub jego wielokrotność od jakiegoś zdarzenia’.

Henryka RODAKOWSKIEGO – ulica na Dąbrowie znana od 1933 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Henryk Rodakowski, 1823-1894, malarz romantyczny, wybitny portrecista.

RODŁA – ulica na Żabieńcu, w obrębie dawnej wsi Kały, północna przecznica Aleksandrowskiej, istniejąca pierwotnie jako Słoneczna, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. na Kałowską. Od 1996 r. nowa nazwa. W 1994 r. nazwę tę nadano nowej ulicy na osiedlu Rogatka, lecz nie ma jej na planach miasta z 2001 i 2008 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rodło 'graficzny znak Wisły z Krakowem; symbol zjednoczenia ziem polskich od Karpat do Bałtyku. Znak Związku Polaków w Niemczech’.

Aleja Janka RODOWICZA – ulica na Teofilowie, wytyczona i nazwana w 1994 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Janek Rodowicz, pseudonim Anoda, 1923-1949, harcerz, żołnierz Szarych Szeregów i AK oraz Delegatury Sił Zbrojnych. Uczestnik Powstania Warszawskiego. Zginął podczas śledztwa w UB.

*Marii RODZIEWICZÓWNY – ulica w Rudzie Pabianickiej, po włączeniu do miasta w 1945 r. zachowała swoją nazwę. W latach 80. XX w. część zniknęła pod nową zabudową, a część przemianowana na Anieli Krzywoń. ♦ Nazwa upamiętniająca: Maria Rodziewiczówna, 1863-1944, powieściopisarka.

RODZINNA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Bandurskiego, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, metaforyczna, utworzona od przymiotnika rodzinny 'należący do rodziny’.

RODZYNKOWA, -ej – ulica na terenie Nowosolnej istniejąca pierwotnie jako Sosnowa, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1988 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rodzynek lub rodzynka 'suszone winogrono’. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.

Stefana ROGOWICZA – ulica na Olechowie wytyczona i nazwana w 1986 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Stefan Rogowicz, 1891-1946, architekt ogrodnictwa, zmodernizował większość parków łódzkich i w parku na Zdrowiu zaprojektował ZOO.

ROGOWSKA, -ej – ulica na pograniczu Rogów i Arturówka, poprzeczna do Strykowskiej, wytyczona i nazwana w 1946 r. ♦ Nazwa z terenowym uzasadnieniem, utworzona od nazwy miejscowej Rogi.

*ROGOWSKA, -ej – ♦ Nazwa uzasadniona terenowo, ulica biegła w kierunku wsi Rogi; → Zmienna.

Stefana ROGOZIŃSKIEGO – niewielka ulica na Rokiciu istniejąca od 1936 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Stefan Szolc-Rogoziński, 1861-1896, podróżnik, etnograf, badacz Afryki, założyciel Muzeum Etnograficznego w Warszawie.

**ROHATYŃSKA, -ej – ulica w sąsiedztwie Przybyszewskiego obecna od 1936 r. W latach 60. XX w. zniknęła pod nową organizacją przestrzeni miasta. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy Rohatyn 'miejscowość na Ukrainie’.

ROJNA, -ej – główna ulica osiedla na Grabieńcu. Przed włączeniem do miasta – Wesoła. Przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa z terenowym uzasadnieniem, oddaje charakter i funkcję ulicy, utworzona od przymiotnika rojny 'ruchliwy, poruszający się’.

ROKICIŃSKA, -ej – ♦ Nazwa uzasadniona terenowo; ulica prowadząca w kierunku Rokicin, miejscowości podmiejskiej, w której był najbliższy przystanek kolei warszawsko-wiedeńskiej; → aleja Piłsudskiego.

*ROKICIŃSKA SZOSA, -ej, -y // ROKICIŃSKI TRAKT, -ego, -u – ♦ Nazwa uzasadniona terenowo; szosa prowadziła w kierunku Rokicin, miejscowości podmiejskiej, w której był najbliższy przystanek kolei warszawsko-wiedeńskiej; → aleja Piłsudskiego.

ROKICKA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej, prowadząca w kierunku Rokicia. ♦ Nazwa z terenowym uzasadnieniem, kierunkowa, utworzona od nazwy miejscowej Rokicie.

ROKITNY – ulica na Zdrowiu wytyczona i nazwana w 1932 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Rokitna 'miejscowość na Ukrainie. Miejsce szarży ułanów II Brygady Legionów Polskich pod dowództwem rotmistrza Z. Dunin-Wąsowicza na okopy rosyjskie’.

ROLNICZA, -ej – ulica na Chojnach, na osiedlu Komorniki, po włączeniu do miasta w 1945 r. zachowała swoją nazwę. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rolnik 'chłop uprawiający ziemię’.

ROMANA – ulica na Chojnach, po włączeniu do miasta w 1945 r. zachowała swoją nazwę. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od imienia męskiego Roman.

ROMANOWSKA, -ej – ulica biegnąca na terenie byłych wsi Szatonia i Romanów, z chwilą włączenia do Łodzi nazwana w 1988 r. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo, utworzona od nazwy wsi Romanów, dziś nazwy osiedla mieszkaniowego.

Aleja ROMANTYCZNA, -ej – ulica na Radogoszczu, wytyczona i nazwana w 1985 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od przymiotnika romantyczny 'pobudzający do marzeń, poetycki, tajemniczy’.

ROMAŃSKA, -ej – ulica na terenie Łagiewnik wytyczona i nazwana w 1985 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od przymiotnika romański 'styl w sztuce średniowiecznej’.

Eugeniusza ROMERA – ulica na Teofilowie wytyczona i nazwana w 1984 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Eugeniusz Romer, 1871-1954, geograf, kartograf, twórca nowoczesnej kartografii polskiej.

Franklina Delano ROOSEVELTA, wymowa Ruzwelta – ulica w Śródmieściu, wytyczona w latach 70. XIX w. jako droga prowadząca od ul. Piotrkowskiej do nowo powstającego kościoła ewangelickiego pod wezwaniem św. Jana Apostoła. Stąd pierwotna nazwa → Ewangelicka. W 1934 r. przemianowana na Bronisława → Pierackiego, a w 1945 r. na Roosevelta. ♦ Nazwa upamiętniająca: Franklin Delano Roosevelt, 1882-1945, prezydent USA, wybitny polityk.

Andrzeja ROSICKIEGO – ulica na Rogach wytyczona i nazwana w 1992 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Andrzej Rosicki, 1815-1904, działacz samorządowy, prezydent m. Łodzi w latach 1862-1865 wspierający ruch powstańczy 1863 r.; współzałożyciel i prezes Towarzystwa Kredytowego w Łodzi.

Edwarda ROSSETA – ulica na Wiskitnie wytyczona i nazwana w 1998 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Edward Rosset, 1897-1989, profesor, demograf i statystyk, badacz Łodzi, związany z łódzkimi uczelniami.

Lechosława ROSZKOWSKIEGO – ulica na Górnej wytyczona i nazwana w 1990 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Lechosław Roszkowski, 1916-1948, działacz Stronnictwa Narodowego.

ROŚLINNA, -ej – ulica na terenie Marysina po włączeniu do miasta w 1945 r. zachowała swą nazwę. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika roślina 'organizm żywy, który w odróżnieniu od zwierząt pobiera pokarm z martwego podłoża’.

ROWEROWA, -ej – ulica na terenie dawnej kolonii Cyganka, pierwotnie pod nazwą Orlicz – Dreszera, po włączeniu do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rower 'pojazd jednośladowy bez silnika, poruszany siłą mięśni nóg osoby jadącej’.

ROZALII – ulica na Chojnach, po włączeniu do miasta zachowała swą nazwę. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od imienia żeńskiego Rozalia.

ROZEWIE – ulica na terenie Chocianowic, początkowo bezimienna, nazwana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, przeniesiona nazwa geograficzna Rozewie 'przylądek nad Morzem Bałtyckim’.

ROZLEGŁA, -ej – ulica na Rokiciu Starym istniejąca pierwotnie jako Polna, po włączeniu do miasta w 1946 r. przemianowana. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od przymiotnika rozległy 'zajmujący znaczną przestrzeń’.

Jana ROZŁUCKIEGO – ulica na Teofilowie wytyczona i nazwana w 1994 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od imienia i nazwiska bohatera powieści S. Żeromskiego Leśne echa. Ulica leży na osiedlu im. S. Żeromskiego, na którym większość ulic ma nazwy zaczerpnięte z twórczości pisarza.

ROZMARYNOWA, -ej – ulica na terenie Nowosolnej istniejąca pierwotnie jako Wspólna, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1988 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rozmaryn 'wiecznie zielony krzew śródziemnomorski’. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.

**Aleja ROZMARYNU – ulica na Teofilowie wytyczona i nazwana w 1994 r. Nazwa anulowana w 1996 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od tytułu pieśni partyzanckiej. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.

Park ROZRYWKOWY im. Roberta Baden-Powella, Naczelnego Skauta Świata – położony na terenie dawnej Puszczy Łódzkiej stanowił zachodnią część lasu miejskiego, którego wschodnia część stała się parkiem 3 Maja. W latach 50. XX w. teren przeznaczono na cele rekreacyjno-sportowe, stąd nazwa park Rozrywkowy, której jednak na planach nie ma. Od 1974 r. obszar ten oznaczany jest jedynie określeniem Park. Obecna nazwa nadana została w 2007 r. ♦ Człon I nazwy uzasadniony terenowo, utworzony od rzeczownika rozrywkowy 'służący rozrywce’; człon II upamiętniający: Robert Baden-Powell, 1857-1941, brytyjski generał, pisarz, twórca światowego skautingu.

*ROZWADOWSKA, -ej – ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia; prawdopodobnie upamiętniająca: Jan Rozwadowski, komisarz Wydziału Administracji i Oświecenia w rządzie gubernialnym. Dokonał pierwszej regulacji miasta w 1830 r.; → Zamenhofa.

Tadeusza ROZWADOWSKIEGO – ulica na Złotnie wytyczona i nazwana w 1998 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Tadeusz Jordan Rozwadowski, 1866-1928, generał, uczestnik wojny 1920 r., polityk, dyplomata.

*ROZWADOWSKIEGO – ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia: Rozwadowski (?), brak bliższych informacji o patronie ulicy; → Wolff.

ROZWOJOWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej, wytyczona w ??? (w 56 nie ma a w 65 już jest). ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od przymiotnika rozwojowy 'dotyczący zmian zachodzących w różnych dziedzinach’.

Kazimierza ROŻNOWSKIEGO – ♦ Nazwa upamiętniająca: Kazimierz Rożnowski, 1875-1939, działacz PPS, współpracownik Józefa Piłsudskiego przy redakcji Robotnika w Łodzi; → Ossowskiego.

RÓWNA, -ej – ulica na Chojnach, po włączeniu do miasta zachowała swą nazwę. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od przymiotnika równy 'gładki, płaski, niepochyły’.

RÓWNIKOWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Żółkiewskiego, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika równik 'największy równoleżnik’.

Aleja RÓŻ – ulica wytyczona wzdłuż południowej granicy parku → Julianowskiego. Nazwa nadana w 1932 r. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo; aleja położona jest przy parku oraz domach jednorodzinnych, w ogrodach których rosną róże.

RÓŻANA // RÓŻOWA, -ej – niewielka ulica na Polesiu. W 1910 r. zaznaczona na planie jako Różowa, od 1913 r. – Różana. Biegła przez tereny należące do Wiznera, na których znajdowała się plantacja róż. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo.

Ludomira RÓŻYCKIEGO – zachodnia przecznica ul. Wólczańskiej widoczna na planach od 1913 r. jako → Fijałkowska. Przemianowana w 1936 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Ludomir Różycki, 1884-1953, kompozytor, przedstawiciel Młodej Polski; autor poematów symfonicznych, oper, baletów, utworów kameralnych.

RTĘCIOWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej włączona do Łodzi w 1945 r. jako Andrzeja. Przemianowana w 1958 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rtęć 'pierwiastek chemiczny, jedyny metal w stanie ciekłym’.

RUBINOWA, -ej – ulica na Rogach wytyczona i nazwana w 1961 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rubin 'kamień szlachetny o ciemnoczerwonej barwie’. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.

Pasaż (aleja) Artura RUBINSTEINA – połączenie między ul. Piotrkowską i al. Kościuszki wytyczone w latach 50. XX w. W 1956 r. zyskało imię → Związku Młodzieży Polskiej, w 1990 r. przemianowane na A. Rubinsteina. ♦ Nazwa upamiętniająca: Artur Rubinstein, 1887-1982, łodzianin, pianista światowej sławy. Urodził się i spędził dzieciństwo w domu przy sąsiedniej ulicy.

RUCHLIWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Mostowa, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od przymiotnika ruchliwy 'pełen ruchu, taki, na którym stale jest ruch’.

RUCIANA, -ej – ulica na terenie Nowosolnej istniejąca pierwotnie jako Modrzewiowa, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1988 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika ruta 'roślina o podłużnych liściach i żółtych pachnących kwiatach’. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.

RUCZAJOWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Niecała, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika ruczaj 'poetycko potok, struga, strumień’.

Lucjana RUDNICKIEGO – ulica odchodząca od Tatrzańskiej w kierunku wschodnim. Znana od 1933 r. jako → Halicka. W 1969 r. wchłonięta przez nowo wytyczoną ul. Rudnickiego. ♦ Nazwa upamiętniająca: Lucjan Rudnicki, 1882-1968, prozaik i publicysta, działacz ruchu robotniczego, związany z Łodzią miejscem zamieszkania i pracą w łódzkich fabrykach.

RUDZIANKA, -i – ulica w Rudzie Pabianickiej wytyczona i nazwana w 1998 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika ruda 'surowiec mineralny użytkowany zasadniczo dla uzyskania z niego metalu lub jego związków’.

RUDZKA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Piłsudskiego, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy miejscowej Ruda.

RUDZKA GÓRA, -ej, -y – częściowo sztucznie usypane wzniesienie (230 m n.p.m.) usytuowane w Rudzie Pabianickiej przy ul. Starorudzkiej. Zagospodarowana jako teren rekreacyjno-sportowy. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo; motywowana ukształtowaniem terenu i położeniem na obszarze dzielnicy Ruda.

RUMIANKOWA, -ej – ulica na Radogoszczu. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rumianek 'roślina stosowana w lecznictwie’. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.

RUMUŃSKA, -ej – północna przecznica ul. Limanowskiego. W 1930 r. nazwana ks. A. → Kordeckiego. W 1951 r. przemianowana na Rumuńską. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy Rumunia 'państwo w południowo-wschodniej Europie’.

RUSAŁKI – ulica na Retkini istniejąca pierwotnie bez nazwy, po włączeniu do miasta nazwana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rusałka 'nimfa wodna, rzadziej polna lub leśna; postać z wierzeń ludowych i baśni’.

RUSKA, -ej – południowa przecznica al. Piłsudskiego. Widoczna na planie z 1910 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy Ruś 'nazwa historyczna, obejmowała tzw. Ruś Białą i Czarną (tereny dzisiejszej Białorusi) oraz Czerwoną (w południowo-zachodniej Ukrainie oraz w południowo-wschodniej Polsce)’.

RYBACKA, -ej – ulica na Marysinie istniejąca od lat 30. XX w. pod tą nazwą. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rybak 'człowiek trudniący się zawodowo lub amatorsko łowieniem ryb’; ulica leży nad stawem na rzece Brzoza.

RYBNA, -ej – ulica na Bałutach łącząca Lutomierską z Osiedlową, znana od 1910 r. W 1915 r. przedłużona do Limanowskiego. Na tym nowym odcinku nazywana była → Sztarka od nazwiska właściciela. W 1932 r. cała ulica zyskała nazwę Rybnej. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od przymiotnika rybny 'dotyczący handlu rybami’.

RYCERSKA, -ej – ulica na Chojnach, po włączeniu do miasta w 1945 r. zachowała swą nazwę. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rycerz ’ średniowieczny żołnierz stanu szlacheckiego’.

Plac RYCERSKI, -u, -ego – plac na terenie osiedla mieszkaniowego na Olechowie, w sąsiedztwie ulic O. Zagłoby, Ketlinga i Juranda ze Spychowa. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rycerz 'żołnierz stanu szlacheckiego’; tematycznie nawiązuje do nazewnictwa okolicznych ulic.

Tomasza RYCHLIŃSKIEGO – ulica na Kozinach widoczna na planie z 1937 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Tomasz Rychliński, pseudonim Czapka, Jeżybroda, Dziadek, 1853-1926, działacz robotniczy.

Lucjana RYDLA – ulica na Dąbrowie istnieje od 1932 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Lucjan Rydel, 1870-1918, poeta i dramatopisarz młodopolski.

Aleja im. Edwarda RYDZA-ŚMIGŁEGO – stanowi odcinek wschodniej obwodnicy Łodzi. Odcinek od al. Piłsudskiego do ul. Przybyszewskiego powstał w latach 1968-1970, pochłaniając ul. → Wandy, która powstała w 1900 r. i prowadziła do kościoła św. Anny. Kolejny odcinek powstał w latach 1970-1972 na planie ul. → Żelaznej i → Niższej. W 1970 r. otrzymała imię Jana → Promińskiego, a w 1991 r. przemianowana na Rydza-Śmigłego. ♦ Nazwa upamiętniająca: Edward Rydz-Śmigły, 1886-1941, legionista, uczestnik wojny 1920 r. Generalny Inspektor Sił Zbrojnych od 1935 r. Naczelny Wódz w wojnie obronnej 1939 r.

RYDZOWA, -ej – ulica na Grabieńcu istniejąca pierwotnie jako Sienkiewicza, po włączeniu do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rydz 'smaczny grzyb jadalny’.

RYMANOWSKA, -ej – zachodnia przecznica ul. Tuszyńskiej. Znana od 1936 r. pod tą nazwą. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy Rymanów 'miejscowość uzdrowiskowa w woj. podkarpackim’.

**RYMARSKA, -ej – ulica na Bałutach równoległa do Łagiewnickiej. Powstała w 1933 r. Zniknęła w latach 60. XX w. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rymarz 'rzemieślnik wyrabiający przedmioty ze skóry’.

Aleja im. Anny RYNKOWSKIEJ – niewielki pasaż łączący ul. Wólczańską z al. Kościuszki nazwany w 1970 r. → al. ZMS-u. W 1991 r. nazwę anulowano, a w 1994 r. nadano obecne imię. ♦ Nazwa upamiętniająca: Anna Rynkowska, 1903-1984, łodzianka, historyk, archiwistka, historyk Łodzi, autorka monografii o ul. Piotrkowskiej, wieloletni kustosz Archiwum Państwowego w Łodzi.

RYSIA, -ej – ulica na terenie Marysina, po włączeniu do miasta w 1945 r zachowała swą nazwę. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika ryś 'ssak drapieżny z rodziny kotów’.

*RYSIA, -ej – ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika ryś 'zwierzę drapieżne z rodziny kotów’; → Strączkowa.

RYSOWNICZA, -ej – ulica na Bałutach powstała w 1932 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rysownik 'człowiek wykonujący sztukę rysowniczą’.

RYSY, -ów – ulica na Stokach wytyczona i nazwana w 1970 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, przeniesiona z nazwy górskiej Rysy. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach tematycznie nawiązujących do nazewnictwa górskiego.

RZECZOWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Świętokrzyska, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rzecz 'przedmiot materialny’.

RZEMIEŚLNICZA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Północna, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rzemieślnik 'człowiek mający uprawnienia do zajmowania się rzemiosłem’.

RZEPAKOWA, -ej – ulica na Żabieńcu istniejąca pierwotnie jako Poniatowskiego, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika rzepak 'roślina uprawiana ze względu na nasiona zawierające olej’. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach związanych z rolnictwem.

RZEPICHY – ulica na terenie dawnych wsi Andrzejów i Sąsieczno istniejąca pierwotnie jako Kmicica, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1988 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy własnej Rzepicha 'legendarna żona Piasta Kołodzieja’.

RZESZOWSKA, -ej – ulica na Zdrowiu, w sąsiedztwie Krakowskiej. Znana już w 1921 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy Rzeszów 'miasto, stolica woj. podkarpackiego, położone nad Wisłokiem, dopływem Sanu’.

RZGOWSKA, -ej – pierwotnie droga prowadząca z Łodzi do pobliskiego Rzgowa. Widoczna na planie już w 1873 r. pod nazwą Rzgowskiej. Dziś główna trasa wylotowa z miasta w kierunku południowym. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo.

Aleksego RŻEWSKIEGO – ulica na osiedlu Powstania 1863 r. wytyczona i nazwana w 1992 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Aleksy Wincenty Rżewski, 1885-1939, prezydent Łodzi w latach 1919-1923. Zob. też Gombrowicza.

Data ostatniej modyfikacji: 24.04.2024 14:26

Nowy numer telefoniczny ŁOG: 42 272-68-86Wyciek danych osobowych z baz EGiB z okresu lipiec-grudzień 2022
Skip to content