A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O P R S Ś T U V W Z Ź Ż

DACHOWA, -ej – ulica na Chojnach istniejąca pierwotnie jako Dolna, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika dach 'nakrycie budynku zabezpieczające przed opadami’.

DAKTYLOWA, -ej – ulica na terenie Górnej, początkowo bezimienna, nazwana w 2010 r., boczna ul. Pustynnej w pobliżu ulic Saharyjskiej i Stepowej. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika daktyle 'owoce drzew z rodziny palm’.

DALEKA, -ej – ulica na Chojnach między Ustronną a Graniczną, po włączeniu do Łodzi w 1945 r. zachowała nazwę. ♦ Nazwa uzasadniona położeniem, w sąsiedztwie ulic o podobnych znaczeniowo nazwach, utworzona od przymiotnika daleki 'oddalony, odległy’.

DALIOWA, -ej – ulica na Marysinie znana w 1937 r. jako → Okrzei. W 1946 r. przemianowana. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia; utworzona od rzeczownika dalia 'ozdobna roślina ogrodowa, georginia’; zbliżona tematycznie do nazw sąsiednich ulic pochodnych od nazw roślin.

Gustawa DANIŁOWSKIEGO – ulica na Manii powstała w 1930 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Gustaw Daniłowski, 1871-1927, prozaik, poeta, publicysta i działacz socjalistyczny i niepodległościowy.

DARNIOWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Chłopickiego, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika darń 'gęsty, zwarty splot traw wraz z ziemią’.

*Ignacego DASZYŃSKIEGO – ♦ Nazwa upamiętniająca: Ignacy Daszyński, 1866-1936, premier i minister spraw zagranicznych, wieloletni przywódca PPS-u; → Tuwima.

DAWNA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Bałtycka, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, metaforyczna, utworzona od przymiotnika dawny 'odległy w czasie, sięgający dalekiej przeszłości’.

*DĄBROWSKA, -ej – ♦ Nazwa uzasadniona terenowo; ulica prowadziła w kierunku Dąbrowy; → Jarosława Dąbrowskiego.

Plac im. Henryka DĄBROWSKIEGO – znajduje się w centrum Łodzi. W XIX w. pełnił rolę centrum sprzedaży wyrobów pobliskiej cegielni, stąd jego dawna nazwa → Rynek Cegielniany lub → Targowy Rynek, bowiem tu kończyła się ulica Targowa, biegnąca od Wodnego Rynku. W końcu XIX w. ulicę przecięły tory kolejowe. Handlowy charakter placu zachował się do 1930 r., kiedy zniesiono prawo handlowania na placu. Imię H. Dąbrowskiego otrzymał w stulecie jego śmierci i po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. Obecnie zajmuje pow. 3,19 ha i pełni funkcję reprezentacyjną oraz komunikacyjną. ♦ Nazwa upamiętniająca: Henryk Dąbrowski, 1755-1818, uczestnik wojny 1792 r., wojen napoleońskich, powstania 1794 i organizator Powstania Wielkopolskiego.

Jarosława DĄBROWSKIEGO – ulica spotykana w dokumentach już w 1826 r. jako droga prowadząca do wsi Dąbrowa. Stąd ówczesna nazwa → Dąbrowska. W 1946 r. przemianowana na J. Dąbrowskiego. ♦ Nazwa upamiętniająca: Jarosław Dąbrowski, 1836-1871, działacz rewolucyjny i niepodległościowy, generał i wódz sił zbrojnych Komuny Paryskiej.

Park im. Jarosława DĄBROWSKIEGO – niewielki (ok. 6,5 ha) park, założony w 1960 r. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo; park mieści się przy ul. J. Dąbrowskiego.

DĄBROWSZCZAKÓW – ulica na Widzewie, wytyczona i nazwana w 1989 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, o charakterze pamiątkowym, utworzona od rzeczownika dąbrowszczak 'członek XIII Brygady Międzynarodowej im. Jarosława Dąbrowskiego, która walczyła po stronie republiki w wojnie domowej w Hiszpanii w latach 1936-1939′.

**DĄBROWSZCZAKÓW – ulica równoległa do Tatrzańskiej znana od 1946 r. W latach 80. XX w. zniknęła pod nową zabudową. ♦ Nazwa upamiętniająca: dąbrowszczacy 'członkowie ochotniczej brygady im. Jarosława Dąbrowskiego, którzy walczyli w obronie Republiki Hiszpańskiej w latach 1936-1939′.

DĄBRÓWKI – ulica na Olechowie, na osiedlu Słowiańskim wytyczona i nazwana w 1986 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Dąbrówka, ok. 930-977, pierwsza chrześcijańska księżna polska, żona Mieszka I.

Wacława DECA – ulica na Nowym Złotnie, wytyczona i nazwana w 1998 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Wacław Dec, 1931-1997, profesor, łodzianin, ginekolog i położnik, prorektor łódzkiej Akademii Medycznej.

Kazimierza DECZYŃSKIEGO – ulica na Marysinie wytyczona w latach 30. XX w. pod nazwą → Zagłoby. Przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Kazimierz Deczyński, 1800-1838, nauczyciel wiejski, uczestnik Powstania Listopadowego, pamiętnikarz.

DEDALA – ulica na terenie Lublinka, wytyczona i nazwana w 2011 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia. Dedal, mityczny konstruktor i wynalazca, który wzbił się w powietrze na skrzydłach własnoręcznie zrobionych z piór i wosku. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach związanych tematycznie z lataniem.

Jana DEKERTA – ulica na Marysinie powstała w 1932 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Jan Dekert, 1738-1790, prezydent Warszawy. W czasie trwania Sejmu Czteroletniego rzecznik obrony interesów mieszczaństwa.

DELTOWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Kochanowskiego, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika delta 'obszar u ujścia rzeki do morza lub jeziora’. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.

Henryka DEMBIŃSKIEGO – ulica na Zdrowiu widoczna w 1937 r. jako → Żmudzka. W 1951 r. przemianowana. ♦ Nazwa upamiętniająca: Henryk Dembiński, 1791-1864, podróżnik, inżynier, generał, uczestnik Powstania Listopadowego.

**Edwarda DEMBOWSKIEGO – zachodnia przecznica Rzgowskiej istniejąca pierwotnie jako Beliny i Ptasia, z chwilą włączenia do Łodzi obie ulice otrzymały wspólną nazwę w 1946 r. W latach 90. XX w. zniknęła pod ul. Białostocką i nową zabudową osiedlową. ♦ Nazwa upamiętniająca: Edward Dembowski, 1822-1846, działacz radykalnego ruchu niepodległościowego, filozof, krytyk literacki; → Białostocka.

DEMOKRATYCZNA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Górna, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. W 1974 wchłonęła też ul. Krętą. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika demokracja 'władza ludu, ludowładztwo’.

Wacława DENHOFF-CZARNOCKIEGO – ulica na Teofilowie, na osiedlu Reymonta, ulica wytyczona i nazwana w 1994 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Wacław Denhoff-Czarnocki, 1894-1927, żołnierz Legionów, poeta, założyciel Klubu Sportowego Piłkarskiego Polonia.

DENNA, -ej – ulica na Retkini, początkowo bezimienna (tzw. Praga) została nazwana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika dno 'najniższa warstwa, spód czego’.

DEOTYMY – niewielka ulica na Dąbrowie. Nazwana w 1932 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Deotyma, właściwie Jadwiga Łuszczewska, 1834-1908, poetka i powieściopisarka doby romantyzmu słynąca improwizacjami poetyckimi.

DERENIOWA, -ej – ulica osiedlowa na Radogoszczu została nazwana w 1961 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika dereń 'krzew o jadalnych owocach’. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.

DESANTOWA, -ej – ulica na Nowym Złotnie, wytyczona i nazwana w 1986 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika desant 'operacja wojskowa polegająca na przerzuceniu i wysadzeniu wojsk na terytorium wroga’. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.

DESZCZOWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Dąbrowskiego, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. Z części wydzielona ulica Panoramiczna. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika deszcz 'opad atmosferyczny’.

DĘBOWA, -ej – ulica poprzeczna do ul. Przybyszewskiego, wytyczona w latach 20. XIX w. na terenie dawnej osady Nowa Łódka, nazwana na początku XX w. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika dąb 'gatunek drzewa’; zbliżona tematycznie do nazw sąsiednich ulic pochodnych od nazw drzew; zob. też Brzóski, Krakusa, Świerkowa.

Jana DĘBOWSKIEGO – ulica na Stokach, północna przecznica Pomorskiej, po włączeniu do Łodzi w 1945 r. zachowała nazwę. ♦ Nazwa upamiętniająca: Jan Dębowski, ok. 1770-1823, generał, działacz polityczny, sekretarz Ignacego Potockiego, współpracownik Kuźnicy Kołłątajowskiej, uczestnik Powstania Kościuszkowskiego.

DIAMENTOWA, -ej – ulica na Rogach wytyczona i nazwana w 1961 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika diament 'odmiana węgla krystalicznego, najtwardszy z wszystkich minerałów’. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.

DŁUGA, -ej – ulica na terenie Chocianowic, wytyczona i nazwana w 1945 r. ♦ Nazwa terenowo uzasadniona. Ulica biegnie wzdłuż dłuższego boku Torów Wyścigowych.

*DŁUGA, -ej – ♦ Nazwa uzasadniona terenowo, utworzona od przymiotnika długi 'mający duży wymiar wzdłuż; daleko ciągnący się, rozciągły’; nazwa określa wielkość ulicy; → Gdańska, → Folwarczna.

Jana DŁUGOSZA – ulica na Kozinach widoczna na planie 1910 r. jako → Dziadowa, od 1913 r. jako → Żelazna. W 1920 r. przemianowana, a następnie przedłużona. ♦ Nazwa upamiętniająca: Jan Długosz, 1415-1480, kanonik krakowski, historyk, najwybitniejszy dziejopis polskiego średniowiecza.

Plac im. Romana DMOWSKIEGO – plac przy stacji kolejowej Łódź-Żabieniec. Nazwa nadana w 1994 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Roman Dmowski, 1864-1939, polityk, publicysta polityczny, minister spraw zagranicznych RP, ideolog polskiego nacjonalizmu.

DNIESTRZAŃSKA, -ej – niewielka ulica na Dołach powstała na początku XX w., znana jako → Figury // Figurowa. W 1933 zmiana nazwy. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy Dniestr 'rzeka na Ukrainie i Mołdawii’.

*Wincentego DOBIECKIEGO – ♦ Nazwa upamiętniająca: Wincenty Dobiecki, 1778-1872, generał, uczestnik Powstania Listopadowego; → Libelta.

DOBRA, -ej – niewielka uliczka odchodząca od Przędzalnianej wytyczona na początku XX w. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia o charakterze metaforycznym, utworzona od przymiotnika dobry 'łagodny, serdeczny, przyjazny’.

DOBREJ WRÓŻKI – ulica na terenie dawnej wsi Sąsieczno, istniejąca pierwotnie jako Kwiatowa, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1988 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy własnej Dobra Wróżka 'postać fantastyczna, znana z licznych baśni i bajek’.

DOBRZYŃSKA, -ej – ulica na Starym Rokiciu, istniejąca pierwotnie jako Zielona; po włączeniu do miasta przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy miejscowej Dobrzyń 'miasto na brzegu Wisły. Jedna z najstarszych osad polskich’.

DODATNIA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Jadwigi, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, metaforyczna, utworzona od przymiotnika dodatni 'mający dużą wartość, korzystny’.

DOJAZDOWA, -ej – ulica na terenie Arturówka włączona do miasta w 1945 r. pod tą nazwą. ♦ Nazwa prawdopodobnie uzasadniona terenowo, utworzona od rzeczownika dojazd 'droga doprowadzająca do jakiegoś miejsca; dostęp, dojście’.

DOLINA KOŚCIELISKA, -y, -ej – ulica na Stokach nazwana w 1953 r. ♦ Nazwa przeniesiona z nazwy górskiej. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.

DOLINA SZWAJCARSKA, -y, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej po włączeniu do Łodzi w 1945 r. zachowała nazwę. ♦ Nazwa przeniesiona.

DOLINNA, -ej – ulica na Rokiciu Nowym powstała w 1995 r. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo, utworzona od przymiotnika dolinny 'położony w dolinie’, oddaje ukształtowanie terenu.

DOLNA, -ej – wschodnia przecznica ul. Zgierskiej znana od 1910 r. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo, utworzona od przymiotnika dolny 'położony niżej’, oddaje warunki fizjograficzne ulicy; zob. też Doły, Podmiejska.

*DOLNE STOKI – ♦ Nazwa uzasadniona terenowo; ulica położona w dolnej części Stoków; → Bystrzycka.

*DOLNO-WSCHODNIA – ♦ Nazwa uzasadniona terenowo, ulica położona na wschód od ul. → Dolnej; → Bystrzycka.

DOLNOŚLĄSKA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Śląska, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, nawiązująca do poprzedniej nazwy, utworzona od nazwy geograficznej Dolny Śląsk.

DOLOMITOWA, -ej – ulica na osiedlu Wilanów wytyczona i nazwana w 1989 r. W 1994 r. końcowy odcinek ulicy wraz z jej bezimiennym przedłużeniem mianowano na Jana i Cecylii. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika dolomit 'skała osadowa, której głównym składnikiem jest węglan wapnia i magnezu’.

DOŁY, -ów – ulica biegnąca wzdłuż wschodniej granicy cmentarzy na Dołach. Widoczna na planach od 1910 r. pod nazwą → Dolnej. W 1929 r. przemianowana na Doły. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo; przeniesiona z nazwy dzielnicy, w której się znajduje.

**Ignacego DOMEYKI – ulica na Nowym Rokiciu. Nazwana w 1936 r. Zniknęła w końcu lat 70. XX w. pod osiedlem mieszkaniowym. ♦ Nazwa upamiętniająca: Ignacy Domeyko, 1802-1889, geolog, inżynier górnictwa, badacz Ameryki Południowej.

DOMOWA, -ej – ulica na terenie Andrzejowa istniejąca pierwotnie jako Polna, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1988 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika dom 'budynek mieszkalny’.

Alicji DORABIALSKIEJ – ulica na Olechowie wytyczona i nazwana w 1986 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Alicja Dorabialska, 1897-1975, fizykochemik, uczennica Marii Curie-Skłodowskiej; współorganizator i wieloletni profesor Politechniki Łódzkiej.

Witolda DOROSZEWSKIEGO – niewielka uliczka odchodząca od ul. Kilińskiego w kierunku wschodnim. Powstała w 1932 jako → Grottgera. W 1976 r. przemianowana. ♦ Nazwa upamiętniająca: Witold Doroszewski, 1899-1976, językoznawca, prof. UW, redaktor Słownika języka polskiego.

Św. DOROTY – wschodnia przecznica ul. Pabianickiej widoczna na planach od początku XX w. ♦ Nazwa upamiętniająca: św. Dorota z Mątowów, 1347-1394, mistyczka, patronka kobiet, zwłaszcza matek oraz Pomorza.

DORSZOWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej, odchodząca na południe od ul. Pabianickiej. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika dorsz 'gatunek ryby morskiej’. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.

DOSTAWCZA, -ej – ulica na Zarzewie, wytyczona i nazwana w 1979 r. ♦ Nazwa uzasadniona funkcją ulicy, która biegnie między licznymi zakładami produkcyjnymi i służy jako droga dostawcza.

Fiodora DOSTOJEWSKIEGO – ulica na Widzewie, wytyczona i nazwana w 1976 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Fiodor Dostojewski, 1821-1881, wybitny pisarz rosyjski. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.

DOWBORCZYKÓW – ulica w Śródmieściu łącząca ul. Tuwima z al. Piłsudskiego. Istnieje od lat 90. XIX w. jako → Juliusza. W 1932 r. otrzymała imię Dowborczyków. W 1949 r. przemianowana na → PKWN-u. W 1990 r. przywrócono jej nazwę Dowborczyków. ♦ Nazwa upamiętniająca: dowborczycy 'żołnierze I Korpusu Polskiego, którym dowodził Józef Dowbór-Muśnicki, 1867-1937, generał, naczelny dowódca armii wielkopolskiej podczas Powstania Wielkopolskiego’.

**DOŻYNKI, -ek – ulica na Teofilowie istniejąca pierwotnie jako Lwowska, po włączeniu do Łodzi w 1946 r. przemianowana. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika dożynki 'tradycyjna uroczystość rolnicza obchodzona po sprzęcie zboża’.

DOŻYNKOWA, -ej – ulica na Grabieńcu, wytyczona i nazwana w 1986 r. ♦ Nazwa bez uzasadnienia terenowego, utworzona od rzeczownika dożynki 'tradycyjna uroczystość rolnicza obchodzona po sprzęcie zboża’. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.

**DRENOWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako gen. Orlicz-Dreszera, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. W latach 70. XX w. zniknęła pod nową zabudową. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika dren 'rura gliniana lub betonowa wpuszczona w ziemię w celu odwodnienia gruntu’.

DREWNOWSKA, -ej – ulica wychodząca ze Starego Rynku w kierunku zachodnim. Znana już w XVII w. jako droga prowadząca w pola będące własnością rodu Drewnów // Drewnowiczów. Istnieje na pierwszym regulacyjnym planie miejskim z 1821 r. Nazwa zatwierdzona w 1863 r. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo; droga prowadziła do posiadłości Drewnów.

**DROBNA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Podwale, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. W latach 70. XX w. zniknęła pod nową zabudową. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, metaforyczna, utworzona od przymiotnika drobny 'mały, niewielki’.

**DROGOWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Bracka, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. Zniknęła w latach 70. XX w. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika droga 'wydzielony pas terenu do komunikacji’.

DROZDOWA, -ej – ulica biegnąca na terenie byłej wsi Sokołów, z chwilą włączenia do Łodzi nazwana w 1988 r. ♦ Nazwa bez uzasadnienia terenowego, utworzona od rzeczownika drozd 'śpiewający ptak przelotny’.

**DRÓŻKA – północna przecznica Srebrzyńskiej powstała na przełomie XIX i XX w. jako → Przy Srebrzyńska. W 1920 r. przemianowana na Jana → Sobieskiego, a w 1946 r. na Dróżkę. W latach 70. XX w. weszła w skład ul. Michała Ossowskiego. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo, utworzona od rzeczownika dróżka 'niewielka droga’.

Franciszka DRUCKIEGO-LUBECKIEGO – niewielka ulica na Dołach znana od 1921 r. ♦ N. pam. Franciszek Drucki-Lubecki, 1778-1846, arystokrata, książę i polityk. Minister skarbu Królestwa Polskiego.

DRUKARSKA, -ej – północna przecznica ul. Limanowskiego wytyczona w końcu XIX w. jako prywatna ulica → Cymmera // Zimmera. Obecną nazwę zyskała w 1932 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika drukarz 'wykwalifikowany pracownik drukarni; specjalista w zawodzie drukarskim; dawniej także: właściciel drukarni, wydawca’; zbliżona tematycznie do nazw sąsiednich ulic pochodnych od nazw zawodów.

*DRUSKIENNICKA, -ej – ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy Druskienniki 'miasto uzdrowiskowe nad Niemnem’; → Sempołowskiej.

DRUŻYNOWA, -ej – ulica na Złotnie istniejąca pierwotnie jako Narutowicza, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika drużyna 'najmniejsza jednostka bojowa i organizacyjna wojska’. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach związanych z wojskowością.

DRWĘCKA, -ej – ulica na Dołach na wschód od cmentarzy. Znana od 1936 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy Drwęca 'rzeka, prawy dopływ Wisły’.

Michała DRZYMAŁY – ulica na Rokiciu włączona do Łodzi w 1945 r. zachowała nazwę. ♦ Nazwa upamiętniająca: Michał Drzymała, 1857-1937, chłop wielkopolski, symbol walki z germanizacją ziem polskich w zaborze pruskim.

Skwer im. Henryka DUBANIEWICZA – skwer o pow. 5 ha powstał w 1964 r. Położony w sąsiedztwie szkół jest miejscem wypoczynku dla dzieci i młodzieży. Być może stąd pochodzi wcześniejsza nazwa Skwer → Młodości. Obecna nazwa nadana w 1994 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Henryk Dubaniewicz, 1838-1992, geograf, ekolog, urbanista, współtwórca planu zagospodarowania przestrzennego Łodzi.

*DUBIEŃSKA, -ej – ulica równoległa do Zarzewskiej. W latach 70. XX w. zniknęła pod Rydza-Śmigłego. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy Dubno 'miasto w zachodniej części Ukrainy’.

Stanisława DUBOIS – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Garapicha, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Stanisław Dubois, 1901-1942, działacz socjalistyczny, publicysta, uczestnik Powstania Śląskiego i wojny 1920 roku. Zginął w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau.

DUETOWA, -ej – ulica osiedlowa w Rudzie Pabianickiej wytyczona i nazwana w 1984 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika duet 'zespół wykonawców łożony z dwóch wykonawców’.

DUMNA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Podrzeczna, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, metaforyczna, utworzona od przymiotnika dumny 'znający swą wartość, ambitny’.

DUNAJEC, -a – ulica na Stokach, wytyczona i nazwana w 1984 r. ♦ Nazwa przeniesiona z nazwy rzeki górskiej. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach związanych z nazewnictwem górskim.

**DUNAJECKA, -ej – ulica w sąsiedztwie Źródłowej znana od 1932 r. W latach 60. XX w. zniknęła pod ogródkami działkowymi. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy Dunajec 'prawy dopływ Wisły’.

Ksawerego DUNIKOWSKIEGO – ulica na terenie dawnych wsi Andrzejów i Nery istniejąca pierwotnie jako A. Struga z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1988 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Ksawery Dunikowski, 1875-1964, artysta rzeźbiarz.

DUŃSKA, -ej – ulica na Teofilowie po włączeniu w 1945 r. do Łodzi zachowała nazwę. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy państwa Dania.

Józefa DWERNICKIEGO – ulica na Dołach znana od 1930 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Józef Dwernicki, 1779-1857, generał, jeden z dowódców Powstania Listopadowego.

DWORCOWA, -ej – ulica na Olechowie. ♦ Nazwa uzasadniona terenowa, przy ulicy znajduje się dworzec kolejowy.

*DWORSKA, -ej – ♦ Nazwa uzasadniona terenowo, utworzona od rzeczownika dwór 'obszerny dom mieszkalny w dużym majątku ziemskim, dawniej własność dziedzica’; ulica wiodła do dworu sołtysa w Starej Łodzi zwanej też Starą Wsią; → Organizacji Wolność i Niezawisłość.

Józefa DWORZACZKA – ulica na osiedlu Powstania 1863 r. nazwana w 1992 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Józef Dworzaczek, 1830-1868, powstaniec wielkopolski, uczestnik bitwy pod Dobrą w 1863 r., lekarz szpitala św. Mikołaja w Łęczycy, zesłaniec.

Adolfa DYGASIŃSKIEGO – ulica w sąsiedztwie parku Legionów. Istnieje pod tą nazwą od 1930 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Adolf Dygasiński, 1839-1902, powieściopisarz, publicysta, pedagog.

Jana DYLIKA – ulica na Teofilowie, wytyczona i nadana w 1984 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Jan Dylik, 1905-1973, łodzianin, geograf i geomorfolog; profesor Uniwersytetu Łódzkiego.

DYNGUSOWA, -ej – ulica na Grabieńcu, wytyczona i nazwana w 1986 r. ♦ Nazwa bez uzasadnienia terenowego, utworzona od rzeczownika dyngus 'obrzęd ludowy w drugi dzień Wielkanocy’. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.

DYNIOWA, -ej – ulica na terenie Nowosolnej, wytyczona i nazwana w 2003 r. ♦ Nazwa bez uzasadnienia terenowego, utworzona od rzeczownika dynia 'roślina ogrodowa’. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.

DYNOWSKA, -ej – niewielka uliczka na Chojnach. Znana pod tą nazwą od 1936 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy Dynów 'średniowieczne miasto nad Sanem, w woj. podkarpackim’.

**DYSKOWA, -ej – ulica na Retkini początkowo bezimienna po włączeniu do miasta została nazwana w 1946 r. Zniknęła w latach 90. XX w. pod nową zabudową. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika dysk 'krążek metalowy lub drewniany używany w sporcie do rzutu w dal’. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach związanych ze sportem.

DYSPOZYTORSKA, -ej – ulica na Olechowie, wytyczona i nazwana w 1965 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika dyspozytor 'kierownik; zarządzający’.

Aleja 1. DYWIZJI – ulica na Bałutach wytyczona pod nową zabudową w 1955 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Pierwsza Dywizja im. T. Kościuszki – formacja wojskowa powstała w Sielcach nad Oką w 1942 r. jako pierwsza jednostka WP.

DYWIZJONU 303 – ulica na Złotnie, wytyczona i nazwana w 1987 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Dywizjon 303 'jednostka lotnicza Polskich Sił Powietrznych, działająca w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1946. Także tytuł powieści A. Fiedlera opisującej historię tej jednostki’.

*DZIADOWA, -ej – na planie z 1896 widnieje jako Dziadowska Droga. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo, prowadziła do rewiru leśnego Dziadok; → Długosza.

Stanisława DZIAŁKA – ulica na Rogach, początkowo bezimienna, nazwana w 1963 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Stanisław Działek, 1908-1945, pseudonim Stach, działacz łódzkiego ruchu robotniczego. Pełnił funkcję sekretarza Komitetu Okręgowego Komunistycznego ZMP w Łodzi.

DZIAŁKOWA, -ej – ulica na osiedlu Powstania 1863 r., wytyczona i nazwana w 2002 r. ♦ Nazwa być może terenowo uzasadniona, utworzona od rzeczownika działka 'niewielki kawałek ziemi do uprawy lub zabudowy’.

DZIAŁOWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej włączona do Łodzi zachowała nazwę. ♦ Nazwa być może terenowo uzasadniona, utworzona od rzeczownika dział 'dzielenie, podział’.

DZIECI ŁODZI – ulica na terenie Huty Jagodnickiej wytyczona i nazwana w 1989 r. imieniem 28. Pułku Strzelców Kaniowskich. W 1990 r. w związku z przywróceniem tej nazwy ul. Hutora przemianowana na Dzieci Łodzi. ♦ Nazwa upamiętniająca: Dzieci Łodzi 'nazwa 28. Pułku Strzelców Kaniowskich, łódzkiego pułku piechoty w latach 1918-1939′.

*DZIELNA, -ej – ♦ Nazwa uzasadniona terenowo, utworzona od przymiotnika dzielny 'taki, który dzieli, oddziela’; ulica rozdzielała dwie odrębne osady: Nowe Miasto oraz Łódkę. Początkowo biegła na odcinku od ul. Zachodniej do Widzewskiej; → Narutowicza, → Zielona.

*Feliksa DZIERŻYŃSKIEGO – ♦ Nazwa upamiętniająca: Feliks Dzierżyński, 1877-1926, działacz komunistyczny; → Armii Krajowej.

DZIEWANNY – ulica na Marysinie wytyczona w latach 30. XX w. Początkowo nazywana → Sportowa. W 1946 r. przemianowana. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika dziewanna 'dwuletnia wysoka roślina o żółtych kwiatach’; zbliżona tematycznie do nazw sąsiednich ulic pochodnych od nazw roślin.

DZIEWIARSKA, -ej – ulica na Zarzewie, istniejąca pierwotnie jako Letnia po włączeniu do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez uzasadnienia terenowego, utworzona od rzeczownika dziewiarstwo 'dział przemysłu produkujący dzianiny’.

DZIKA, -ej – ulica na Bałutach znana od 1932 r. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo, utworzona od przymiotnika dziki 'będący w stanie pierwotnym, nie zagospodarowany, nie uczęszczany’; ulica pozbawiona zabudowy mieszkalnej; zob. też Sienkiewicza.

DZIKICH PÓL – ulica na Wiskitnie, wytyczona i nazwana w 1994 r. ♦ Nazwa z uzasadnieniem terenowym, ulica biegnie przez pola, utworzona od nazwy geograficznej Dzikie Pola 'staropolska nazwa obecnego Zaporoża’.

DZWONOWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Średnia, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika dzwon 'przedmiot metalowy w kształcie kielicha z zawieszonym wewnątrz drążkiem, który uderzając o ściany kielicha wywołuje donośne dźwięki; używany do sygnalizacji na statkach’. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach znaczeniowo związanych z żeglugą.

DŹWIĘKOWA, -ej – ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca pierwotnie jako Gnieźnieńska, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. Przedłużona w 1995 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika dźwięk 'wrażenie słuchowe’.